2631051336 6977986698 Ελεύθερων Πολιορκημένων 47 alexandros.papanikolaou@yahoo.com

ΛΟΙΜΩΔΗ ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΓΑΤΑΣ

ΛΟΙΜΩΔΗ ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΓΑΤΑΣ

      Τα λοιμώδη νοσήματα της γάτας εμφανίζονται συχνά στην καθημερινή κλινική πράξη.Θα πρέπει όμως να λάβει υπόψιν ο κτηνίατρος ότι συχνά υποβόσκουν κάτω από άλλα νοσήματα και μπορούν να τον αποπροσανατολίσουν,οπότε με ένα σωστό ιστορικό και με την κατάλληλη διερεύνηση μπορεί να τεθεί η σωστή διάγνωση.                                                        

       Ο ιός της λευχαιμίας της γάτας(FeLV)μπορεί να μεταδοθεί κάθετα (από τη μητέρα στο έμβρυο) και οριζόντια (από γάτα σε γάτα) και ανήκει στους RNAρετροϊούς. Τα γατάκια ηλικίας μικρότερης των 4 μηνών είναι περισσότερο ευαίσθητα σε σχέση με τις ενήλικες γάτες. Ο FeLV μεταδίδεται με το σάλιο,με το γάλα από μολυσμένες γατομητέρες, με τη χρήση κοινών σκευών σίτισης και ύδρευσης και με τα δαγκώματα. Επίσης μπορεί να μεταδοθεί μέσω του πλακούντα, με τη μετάγγιση αίματος, με τις μολυσμένες βελόνες, τα χειρουργικά και τα οδοντιατρικά εργαλεία και με τους μολυσμένους τραχειοσωλήνες. Ο ιός συνήθως δεν επιβιώνει έξω από τη γάτα ενώ η υψηλή θερμοκρασία, το ξηρό περιβάλλον και η χρήση απορρυπαντικών και απολυμαντικών ουσιών καταστρέφουν τον ιό. Στα γατοκομεία και στα ιατρεία η πιθανότητα μετάδοσης του ιού είναι μηδαμινή όταν οι γάτες διατηρούνται σε ξεχωριστά κλουβιά και ακολουθούνται οι κανόνες υγιεινής για τα χέρια, τα κλουβιά, τα σκεύη σίτισης και ύδρευσης και τις αμμοδόχους.

     Στα γενικά συμπτώματα της νόσου περιλαμβάνονται η απώλεια βάρους,πυρετός,οφθαλμικό και ρινικό έκκριμα,αναιμία,διάρροια,στοματίτιδα και λεμφογαγγλιομεγαλία.Επίσης ο FeLVανήκει στα πρωτογενή αίτια του λεμφώματος(πεπτικός,μεσοπνευμόνιος,πολυκεντρικός,εξωλεμφογαγγλιακός τύπος),της λευχαιμίας και της μυελοδυσπλασίας.Ακόμη ο FeLV έχει ενοχοποιηθεί για την εμφάνιση διάφορων ανοσοπαθειών όπως είναι η αυτοάνοση αιμολυτική αναιμία,ανοσολογική θρομβοκυτταροπενία,σπειραματονεφρίτιδα από ανοσοσύμπλοκα,χρόνια προιούσα πολυαρθρίτιδα,δερματοπάθειες της ομάδας πέμφιγας,δερματοπάθειες της ομάδας του συστηματικού ερυθηματώδη λύκου και τέλος για διαταραχές της αναπαραγωγής.

       Η διάγνωση της νόσου γίνεται με την ELISA (προτιμάται για την ανίχνευση του ιού επειδή είναι γρήγορη,οριακά πιο ευαίσθητη και ανιχνεύει τη μόλυνση νωρίτερα από τον ανοσοφθορισμό),με τον ανοσοφθορισμό(η μέθοδος αυτή θεωρείται ειδικότερη από την ELISA και τις άλλες ανοσοχρωματογραφικές τεχνικές και ανιχνεύει καλύτερα τις επίμονες λοιμώξεις),δοκιμή της PCR.Διαφορική διάγνωση της νόσου θα πρέπει να γίνεται από τη λοιμώδη λευχαιμία,λοιμώδη περιτονίτιδα,επίκτιτη ιογενής ανοσοανεπάρκεια,νεοπλασία,λέμφωμα,λοιμώδης αναπνευστική νόσος και τις χρόνιες λοιμώξεις.

         Η θεραπεία της νόσου στηρίζεται στην πρόληψη διασποράς του ιού(περιορισμός των μολυσμένων γατών,διαχωρισμός των υγιών από των μολυσμένων ζώων και συνιστάται ο ευνουχισμός ή η ωοθυκυστερεκτομή),στη γενική φροντίδα(τα ζώα θα πρέπει να διατρέφονται με πλήρεις και ισορροπημένες γατοτροφές,ο έλεγχος της γενικής κατάστασης των γατών όπου θα αποφασιστεί το είδος της αντιπαρασιτικής αγωγής,το εμβολιακό πρόγραμμα,την οδοντιατρική φροντίδα και τον ετήσιο προληπτικό έλεγχο που περιλαμβάνει την αιματολογική, βιοχημική,την κοπρανολογική εξέταση και την ανάλυση ούρων),έγκαιρη αντιμετώπιση των δευτερογενών λοιμώξεων, τα γλυκορκοτικοειδή και τα άλλα ανοσοκατασταλτικά φάρμακα θα πρέπει να αποφεύγονται εκτός και αν υπάρχει μεγάλη ανάγκη και στην αντιική θεραπεία(γατήσια ιντερφερονη-ω στη δόση των 1.000.000 U/Kg ΣΒ υποδόρια,μία φορά την ημέρα για 5 συνεχείς ημέρες των τριών κύκλων ξεκινώντας από τις ημέρες 0,14 και 60,ανθρώπινη ιντερφερονη-α η οποία χορηγήται παρεντερικά και σε δόση 100.000-1.000.000U/KgΣΒ και η ζιδοβουδίνη(ΑΖΤ) η οποία χορηγείται από το στόμα ή υποδόρια σε δόση 5mg/KgΣΒ.Η ΑΖΤ κατά τη χορήγηση μπορεί να προκαλέσει δοσοεξαρτώμενη μυελοκαταστολή και μη αναγεννητική αναιμία.Το ΑΖΤ πρέπει να αραιώνεται με 5mlενέσιμου νερού πρίν από την έγχυση για την αποφυγή τοπικής αντίδρασης.Tέλος θα πρέπει να χορηγούνται αντιβιοτικά,οροί και υποστηρικτική σίτιση για την αντιμετώπιση των δευτερογενών βακτηριδιακών λοιμώξεων.

       Στα προληπτικά μέτρα περιλαμβάνονται ο εμβολιασμός ο οποίος μπορεί να πραγματοποιηθεί από την ηλικία των 8 εβδομάδων και χορηγείται σε δύο δόσεις,σε 3-4 εβδομάδες η μια από την άλλη,για να ακολουθήσει η ετήσια αναμνηστική δόση και πρίν τον εμβολιασμό θα πρέπει να προηγείται ο έλεγχος για FeLV.Επίσης ο εμβολιασμός θα πρέπει να γίνεται σε γάτες που δεν ζούν αποκλειστικά μέσα στο σπίτι και σε γάτες που ζούν σε χώρους στους οποίους ζούν πολλές γάτες μαζί και η είσοδος νέων ζώων είναι συχνή.Ακόμη θα πρέπει να αποφεύγεται η ελεύθερη περιπλάνηση έξω από το σπίτι για να μειωθεί ο κίνδυνος έκθεσης στον ιό και η εφαρμογή ειδικού προγράμματος με σκοπό τον περιορισμό της διασποράς του στις γατοεκτροφές.

         Ένα άλλο λοιμώδες νόσημα της γάτας είναι η επίκτητη ιογενής ανοσοανεπάρκεια(FIV) η οποία μπορεί να μεταδοθεί με το σάλιο μέσω του σημείου δαγκώματος.Οι ενήλικοι και σεξουαλικά δραστήριοι γάτοι που ζούν αποκλειστικά έξω από το σπίτι ανήκουν στην ομάδα υψηλού κινδύνου λόγω της επιθετικότητας στην προσπάθεια να οριοθετήσουν την περιοχή τους.Επίσης μπορεί να μεταδοθεί από τη συμβίωση πολλών γατών μαζί,κάθετα μέσω του πλακούντα ή με το θηλασμό και με τη μετάγγιση αίματος.

         Στην αρχική φάση που ξεκινά 4-6 εβδομάδες μετά την μόλυνση παρατηρείται παροδικός πυρετός, ουδετεροπενία και λευκοπενία,γενικευμένη λεμφογαγγλιομεγαλία,σηψαιμία,φλυκταινώδης δερματίτιδα στο πρόσωπο,αναιμία και στοματίτιδα.Στα χρόνια σύνδρομα παρατηρούνται χρόνιες ή υποτροπιάζουσες βακτηριδιακές λοιμώξεις στη στοματική κοιλότητα,στο αναπνευστικό σύστημα,στο έντερο,στο δέρμα και στο ουροποιητικό σύστημα.Η χρόνια,ελκώδης,υπερπλαστική και λεμφο-πλασμοκυτταρική στοματίτιδα είναι η συχνότερη κλινική εκδήλωση της FIV.Οι αλλοιώσεις πρωτοεμφανίζονται στην περιοχή των φαρυγγουπερώιων τόξων και επεκτείνονται προς τα μπροστά κατά μήκος των ούλων της άνω γνάθου.Τέλος ο ιός μπορεί να προκαλέσει και νευρολογικές διαταραχές κυρίως στα γατάκια,πιθανότητα εμφάνισης λεμφώματος των Β-λεμφοκυττάρων και μυελουπερπλαστικών νεοπλασμάτων,νεφροπάθεια,παθήσεις του οφθαλμού και λεμφοκυτταρική πολυμυίτιδα.

       Η διάγνωση της νόσου στηρίζεται στην ELISA πρόκειται για ευαίσθητη και αξιόπιστη μέθοδο,στον ανοσοφθορισμό που γίνεται σε διαγνωστικά εργαστήρια και η αξιοπιστία της είναι ανάλογη με την ELISA,με την ορολογική εξέταση WesternBlotπου θεωρείται η εξέταση εκλογής για την επιβεβαίωση των θετικών αποτελεσμάτων της ELISA,με την PCR και με την καλλιέργεια.Η νόσος θα πρέπει να διαφοροποιείται από τα αναπνευστικά νοσήματα,τη στοματίτιδα,από τις μυκητιακές λοιμώξεις,από την λοιμώδη λευχαιμία,την επίκτητη ιογενής ανοσοανεπάρκεια,την τοξοπλάσμωση και στα τελικά στάδια της νόσου από την χρόνια νεφρική ανεπάρκεια,τις νεοπλασίες και τον υπερθυρεοειδισμό.

     Hθεραπεία της νόσου στηρίζεται στη χορήγηση αντιικών φαρμάκων όπως είναι η ζιδοβουδίνη στη δόση των 5mgkgΣΒ από το στόμα ή υποδόρια κάθε 12 ώρες.Η ενέσιμη μορφή θα πρέπει να αραιώνεται με 5mlφυσιολογικού ορού για να περιοριστεί το μέγεθος της τοπικής αντίδρασης.Η χορήγησή της μπορεί να προκαλέσει μυελοκαταστολή και μη αναγεννητική αναιμία.Η ήπια αναιμία που διαπιστώνεται τις πρώτες εβδομάδες της θεραπείας είναι αναμενόμενη και υποχωρεί από μόνη της.Όταν ο αιματοκρίτης πέσει κάτω από 20% η χορήγηση του φαρμάκου διακόπτεται μέχρι να αυξηθεί(συνήθως μέσα σε 2-3 εβδομάδες) οπότε το φάρμακο επαναχορηγείται στη μισή δόση.Επίσης μπορεί να χορηγηθεί η ανασυνδιασμένη ιντερφερόνη-ω στη δόση 1.000.000UKgΣΒ υποδόρια,μία φορά την ημέρα για 5 συνεχείς ημέρες,σε 3 κύκλους,με χρόνο έναρξης τις ημέρες 0,14 και 60.Στα υποστηρικτικά μέτρα περιλαμβάνονται η χορήγηση αντιβιοτικών με βάση τα αποτελέσματα της καλλιέργειας και του αντιβιογράμματος για την αντιμετώπιση των βακτηριδιακών επιπλοκών.Η μετρονιδαζόλη 10 mg/kgΣΒ,από το στόμα κάθε 12 ώρες και η κλινδαμυκίνη 12.5 mg/kgΣΒ από το στόμα κάθε 12 ώρες συνιστώνται ιδιαίτερα στη στοματίτιδα και η πρεδνιζολόνη σε αντιφλεγμονώδη δόση 5 mg/γάτα από το στόμα κάθε 12 ώρες.Η εξαίρεση όλων των δοντιών είναι η οριστική λύση για τα επίμονα περιστατικά.Ακόμη στα ζώα θα πρέπει να γίνεται διατροφική υποστήριξη και χορήγηση ορών ανάλογα με τις ανάγκες του κάθε ζώου,οι γάτες που είναι θετικές θα πρέπει να απομονώνονται για την προστασία τους από άλλες λοιμώξεις και την αποφυγή διασποράς του ιού στις άλλες γάτες και η γριζεοφουλβίνη πρέπει να αποφεύγεται να χορηγείται σε γάτες με FIV επειδή ο κίνδυνος εμφάνισης ουδετεροπενίας είναι μεγάλος.

       Στα προληπτικά μέτρα περιλαμβάνονται ο ευνουχισμός και η ωοθηκυστερεκτομή των γατών που ζούν και έξω από το σπίτι θα περιορίση την επιθετικότητα και την περιπλάνηση στους δρόμους,θα πρέπει να αποφεύγεται η επαφή με αδέσποτες και άγριες γάτες όπως και με γάτες που ζούν έξω από το σπίτι και δεν έχουν ελεχθεί για τον FIV,οι προσβεβλημένες γάτες θα πρέπει να απομονώνονται για να περιοριστεί ο κίνδυνος μετάδοσης του ιού και τέλος συνιστάται ο ευνουχισμός και η ωοθηκηστερεκτομή των θετικών στον FIV ιό και την απομάκρυνση των θηλυκών θετικών γατών από την διαδικασία της αναπαραγωγής.

     Στη λοιμώδη περιτονίτιδα(FIP) μολύνονται περισσότερο οι νεαρές γάτες ηλικίας 6-16 εβδομάδων,όταν έχει εξασθενίση η μητρική ανοσία.Ο κορωναιός απεκκρίνεται με τα κόπρανα των γατών που παρουσιάζουν ασυμπτωματική εντερική λοίμωξη.Ο ιός αδρανοποιείται σε 24-48 ώρες σε θερμοκρασία δωματίου, αλλά μπορεί να παραμείνει ζωντανός μέχρι και 7 εβδομάδες στα αποξηραμένα κόπρανα.Η μετάδοση του ιού στις υγιείς γάτες γίνεται με τη στοματορινική επαφή των κοπράνων ή άλλων μολυσμένων υλικών.Η μολυσμένη άμμος υγιεινής και η σκόνη εναποτίθονται στο σώμα της γάτας από το οποίο καταπίνονται κατά τη διάρκεια της αυτοπεριποίησης.Επιπλέον ο ιός απεκκρίνεται με το σάλιο,τις εκκρίσεις της αναπνευστικής οδού,τα ούρα και με την κάθετη μετάδοση.Τέλος στους μηχανικούς φορείς περιλαμβάνονται οι μολυσμένες επιφάνειες,τα σκεύη φαγητού και νερού,τα είδη ρουχισμού,τα παπούτσια και τα ανθρώπινα χέρια.

     Στα μη ειδικά συμπτώματα περιλαμβάνονται ο χρόνιος πυρετός που δεν ανταποκρίνεται στα αντιβιοτικά και έχει άγνωστη αιτιολογία,η ανορεξία,ο λήθαργος και η απώλεια βάρους που δεν μπορούν να εξηγηθούν.Στον υγρό τύπο η νόσος εξελίσσεται γρήγορα(ημέρες εώς εβδομάδες) ενώ στον ξηρό τύπο η εξέλιξη είναι χρόνια και προοδευτική(εβδομάδες εώς μήνες).Στον υγρό τύπο παρατηρείται περιτοναική συλλογή(υγρή περιτονίτιδα) που η συλλογή γίνεται αντιληπτή κατά την ψηλάφηση και με την δοκιμή της αντιτυπίας,η φλεγμονή στη συνέχεια από το περιτόναιο επεκτείνεται στο γαστρεντερικό σωλήνα(έμετοι και διάρροια),το ήπαρ και το χοληφόρο σύστημα(ίκτερος), το πάγκρεας(έμετοι λόγω παγκρεατίτιδας),διόγκωση του οσχέου στους μη ευνουχισμένους γάτους λόγω επέκτασης της φλεγμονής και της συλλογής από το περιτόναιο στους ελυτροειδείς χιτώνες των όρχεων και τέλος δημιουργία συμφήσεων μεταξύ του μεσεντέριου και του επίπλου και των διάφορων σπλάχνων που έχει ως αποτέλεσμα τη δημιουργία ανώμαλης και σκληρής μάζας που ψηλαφάται στο πρόσθιο και στο κάτω τμήμα της κοιλιακής κοιλότητας.Παρατηρείται πλευριτική συλλογη(υγρή πλευρίτιδα) η οποία χαρακτηρίζεται από δύσπνοια,ταχύπνοια,εύκολη κόπωση,ορθόπνοια,οι γάτες προτιμούν την όρθια θέση ή τη στερνική κατάκλιση για να διευκολυνθεί η αναπνοή τους και κατά την ακρόαση διαπιστώνεται βυθιότητα των καρδιακών τόνων και των πνευμονικών ήχων.Τέλος παρατηρείται περικαρδιακή συλλογή λόγω της ινιδώδους περικαρδίτιδας.Ο ξηρός τύπος της λοιμώδης περιτονίτιδας χαρακτηρίζεται από νεφροπάθεια(πυοκοκκιωματώδης νεφρίτιδα στην οποία οι νεφροί είναι διογκωμένοι,σκληρής σύστασης και με ανώμαλο περίγραμμα και η εκτεταμένη προσβολή των νεφρών μπορεί να οδηγήση σε νεφρική ανεπάρκεια.Επίσης μπορεί να προκληθεί πυοκοκκιωματώδης ηπατίτιδα(ηπατομεγαλια,ίκτερος, και συμπτώματα ηπατικής εγκαφαλοπάθειας),οι πυοκοκκιωματώδεις αλοιώσεις στα άλλα κοιλιακά όργανα μπορεί να προκαλέσουν ψηλαφητή λεμφογαγγλιομεγαλία στα σπλάγχνα,σπληνομεγαλία,εντεροκολίτιδα,η προσβολή του παγρέατος μπορεί να οδηγήση σε παγρεατίτιδα και σε σακχαρώδη διαβήτη.Η προσβολή των οφθαλμών είναι αμφοτερόπλευρη και αφορά τον αγγειώδη χιτώνα και το ραγοειδές σώμα που μπορεί να οδηγήση μέχρι και την τύφλωση του ζώου.Στις διαταραχές της αναπαραγωγης έχει περιγραφεί η διόγκωση των όρχεων,στην πθοκοκκιωματώδη πνευμονία παρατηρείται μόνο βήχας ενώ σε περίπτωση εγκεφαλοπάθειας η κλινική εικόνα καθορίζεται από την νευροανατομική εντόπιση των αλλοιώσεων.Τα συχνότερα συμπτώματα και νευρολογικά είναι η αταξία,ο μυικός τρόμος,το αιθουσαίο σύνδρομο,οι επιλιπτικές κρίσεις,η πάρεση των οπισθίων άκρων και διαταραχές συμπεριφοράς.Σε γάτες με νευρική νόσο από λοιμώδη παριτονίτιδα μπορεί δημιουργηθεί δευτερογενής υδροκεφαλία λόγω της κοκκιωματόδους φλεγμονής που παρεμποδίζει τη φυσιολογική παροχέτευση του εγκεφαλονωτιαίου υγρού.

       Η διάγνωση της νόσου βασίζεται στην κλινική εικόνα,στις εργαστηριακές εξετάσεις όπου στην αιματολογική παρατηρείται μη αναγενητική αναιμία,ουδετεροφιλική λευκοκυττάρωση ή λευκοπενία και στρεσσική λεμφοπενία.Στα αποτελέσματα των βιοχημικών εξετάσεων που υποδηλώνουν προσβολή στο ήπαρ παρατηρείται αυξημένη δραστηριότητα των ηπατικών ενζύμων,αυξημένη δραστηριότητα της χολερυθρίνης και των χολικών οξέων,των νεφρών αυξημένη συγκέντρωση του BUN και της κρεατινίνης και στο πάγκρεας αύξηση της παγκρεατικής λιπάσης.Στη γενική ανάλυση των ούρων διαπιστώνεται πρωτεινουρία και χολερυθρινουρία.Ορισμένα ζώα μπορεί να εμφανίσουν το σύνδρομο της διάσπαρτης ενδοαγγειακής πήξης.Επίσης η διάγνωση στηρίζεται στη βιοψία από το έντερο, στον ακτινολογικό και στον υπερυχοτομογραφικό έλεγχο,στην αξονική και μαγνητική τομογραφία του κεντρικού νευρικού συστήματος,στην ανάλυση του υγρού των διάφορων συλλογων,στην εξέταση του εγκεφαλονωτιαίου και του υδατοειδούς υγρού,στην ορολογική εξέταση,στην PCR,στην ιστοπαθολογική εξέταση,στον ανοσοφθορισμό και στην ανοσοιστοχημεία.Η νόσος θα πρέπει να διαφοροποιείται από το λέμφωμα,πυοθώρακα,χυλοθώρακα,συμφοριτική καρδιακή ανεπάρκεια,λεμφοκυτταρική/μη πυώδης χολαγγείτιδα.

       Η θεραπεία της νόσου περιλαμβάνει τη χορήγηση της ανθρώπινης ιντερφερώνης-α από το στόμα σε χαμηλή δόση ,σε τελική αραίωση 30 U/ml και σε δοσολογία 30 μονάδες μία φορά την ημέρα για 7 ημέρες,κάθε δεύτερη εβδομάδα,οδήγησε στην αύξηση της όρεξης και στη βελτίωση της κλινικής εικόνας χωρίς ιδιαίτερες παρενέργειες.Τα γλυκορκοτικοειδή(πρεδνιζολόνη 2-4mg/kg ΣΒ κάθε 24 ώρες) και η κυκλοφωσφαμίδη(2-4 mg/kgΣΒ από το στόμα,4 ημέρες την εβδομάδα) μπορεί να βελτιώσουν την κλινική εικόνα των ζώων.Η υποστηρικτική αγωγή περιλαμβάνει την αποφυγή οποιουδήποτε παράγοντα καταπόνησης,την παρακέντηση του θώρακα με σκοπό την ανακούφιση του ζώου από τη δύσπνοια,την παρεντερική χορήγηση υγρών,την υποστηρικτική σίτιση με τη βοήθεια καθετήρα,τη χορήγηση ασπιρίνης(10 mg/kgΣΒ κάθε 72 ώρες) για την αναστολή της συγκόλησης των αιμοπεταλίων της αγγείτιδας,τη χορήγηση αντιβιοτικών για την αντιμετώπιση των βακτηριδιακών επιπλοκών,την τοπική χορήγηση γλυκοκορτικοστεροειδών και ατροπίνης για τη θεραπεία της πρόσθειας ραγοειδίτιδας και τη μετάγγιση ολικού αίματος για την αντιμετώπιση της μη αναγεννητικής αναιμίας.

       Η πρόληψη της νόσου στηρίζεται στον εμβολιασμό,στην αποφυγή των προδιαθετικών παραγόντων,στη σωστή διαχείρηση,στην αποφυγή συνωστισμού και καταπόνησης,απομάκρυνση των κοπράνων καθημερινά,συχνή απολύμανση των σκευών σίτισης και ύδρευσης,συχνό βούρτσισμα των γατιών,θα πρέπει να τηρούνται οι κανόνες υγιεινής για να προλαμβάνεται η διασπορά και η μηχανική μεταφορά του κορωναιού στο περιβάλον,τον ορολογικό έλεγχο και την απομάκρυνση των θετικών ζώων και τέλος συνιστάται ο πρώιμος απογαλακτισμός των γατιών και η απομάκρυνση από τις μητέρες τους στην ηλικία των 5-6 εβδομάδων οπότε και μειώνεται η μητρική ανοσία και η διατήρησή τους μακριά από τις άλλες γάτες μέχρι την ηλικία των 16 εβδομάδων.

     Πρίν από την ανάληψη οποιασδήποτε θεραπείας θα πρέπει να ενημερώσουμε τον ιδιοκτήτη για το κόστος της θεραπείας,την πρόγνωση του νοσήματος,τις απαραίτητες εργαστηριακές εξετάσεις που πρέπει να γίνουν και τα προληπτικά μέτρα που θα πρέπει να λάβει εάν έχει στην κατοχή του και άλλες γάτες.

ΠΗΓΕΣ

CLINICAL MEDICINE of the dog and cat (SCHAER)

SMALL ANIMAL INTERNAL MEDICINE (NELSON COUTO)

CLINICAL VETERINARY ADVISOR Dogs and Cats (Etienne Cote)

ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΚΤΗΝΙΑΤΡΙΚΗΣ ΤΩΝ ΜΙΚΡΩΝ ΖΩΩΝ (SAUNDERS)

Πίσω