Η Leishmania είναι ένα προμαστιγωτό πρωτόζωο το οποίο προκαλεί τη δερματική και τη σπλαχνική μορφή στο σκύλο, στον άνθρωπο και σε άλλα είδη θηλαστικών.Η νόσος ενδημεί στις Μεσογειακές χώρες και στη Νότια Αμερική και η δεξαμενή του πρωτόζωου στη φύση είναι ο σκύλος και τα τρωκτικά που μεταδίδεται με τους φλεβοτόμους και το συχνότερο αίτιό της είναι η Leishmaniainfantum.Στις γάτες η νόσος μπορεί να είναι ασυμπτωματική ή μπορεί να εκδηλωθεί μόνο με δερματικές αλλοιώσεις.Η μετάδοση της νόσου γίνεται με τα νύγματα των φλεβοτόμων,με τη μετάγγιση μολυσμένου αίματος και κινδυνέυουν περισσότερο τα ζώα τα οποία ζούν στην ύπαιθρο.

     Η συνηθέστερη μορφή της νόσου είναι η σπλαχνική η οποία εκδηλώνεται με δερματικές αλλοιώσεις και η λοίμωξη μπορεί να παραμείνει ασυμπτωματική για μήνες ή και για χρόνια.Η κλινική εικόνα της νόσου χαρακτηρίζεται από πυρετό, απώλεια σωματικού βάρους,ατροφία των μυών,έμετοι,διάρροια,μέλαινα,ηπατομεγαλία,σπληνομεγαλία και λεμφογαγγλιομεγαλία.Στο δέρμα παρατηρείται ελκώδης ή κοκκιωματώδης δερματίτιδα η οποία χαρακτηρίζεται από μη κνησμώδη αλωπεκία στο πρόσωπο,υπερκεράτωση,φολίδωση,έλκη στα βλεννογονοδερματικά όρια και δερματικά οζίδια στο πρόσωπο,στα πτερύγια των αυτιών και τα πελματικά φύματα.Στους οφθαλμούς παρατηρείται πρόσθια ραγοειδίτιδα,επιπεφυκίτιδα και βλεφαρίτιδα.Επίσης μπορεί να παρατηρηθεί επίσταξη,ουδετεροφιλική πολυαρθρίτιδα,σπειραματονεφρίτιδα,πολυουρία-πολυδιψία,ίκτερος και χρόνια νεφρική ανεπάρκεια.

       Τα συνηθέστερα αιματολογικά ευρήματα ειναι η θρομβοκυτταροπενία,αναιμία,λεμφοπενία και λευκοκυττάρωση.Στα βιοχημικα ευρήματα περιλαμβάνονται υπερσφαιριναιμία,αζωθαιμία,αύξηση των ηπατικών ενζύμων,θετικός τίτλος αντιπυρηνικών αντισωμάτων και στην εξέταση του ούρου παρατηρείται ισοσθενουρία και πρωτεινουρία.  

       Hδιάγνωση της νόσου στηρίζεται στο ιστορικό,στην κλινική εικόνα,τα στοιχεία του ζώου(φυλή),στην ορολογική εξέταση,στα διάφορα επιχρίσματα(μυελό των οστών,λεμφογαγγλίων,σπλήνα και από τις δερματικές αλλοιώσεις)και με την PCR(μυελό των οστών,λεμφογάγγλια,σπλήνας).Η ορολογική εξέταση και η PCRγίνεται σε ειδικά διαγνωστικά εργαστήρια και οι κτηνίατροι θα πρέπει να επικοινωνούν με το εργαστήριο πριν την αποστολή των δειγμάτων ώστε να ενημερώνονται για το είδος των δειγμάτων που πρέπει να λαμβάνονται και τις οδηγίες αποστολής τους. Επίσης θα πρέπει να γίνεται διαφορική διάγνωση της νόσου με την λεπτοσπείρωση,διροφιλαρίωση,πυόδερμα,δεμοδήκωση,λεμφοσάρκωμα,μπορελίωση,ερλιχίωση,σπειραματονεφρίτιδα και τον κηλιδώδη πυρετό των βραχωδών όρεων.                                                                                                                                                                                                                     

       Hαρχική θεραπεία εφόδου στηρίζεται στο συνδιασμό των αντιμονιούχων φαρμάκων και της αλλοπουρινόλης.Στη συνέχεια της θεραπείας χορηγείται μόνο αλλοπουρινόλη για μεγάλο χρονικό διάστημα για την αποφυγή της επανεμφάνισης των συμπτωμάτων. Η αλλοπουρινόλη χορηγείται στα 10-20mgkgΣΒ από το στόμα κάθε 12-24 ώρες στην αρχή σε συνδιασμό με το στιβογλυκονικό νάτριο ή την αντιμονιούχο μεγλουμίνη ή την μιλτεφοσίνη και στη συνέχεια μόνη της για αρκετούς μήνες. Το στιβογλυκονικό νάτριο μπορεί να χορηγηθεί στα 30-50mgkgΣΒ ενδοφλέβια ή υποδόρια κάθε 24 ώρες σε συνδιασμό με την αλλοπουρινόλη για 4 εβδομάδες.Επίσης μπορεί να χρησιμοποιηθεί η αντιμονιούχος μεγλουμίνη στα 100mgkgΣΒ ενδοφλέβια ή υποδόρια κάθε 24 ώρες σε συνδιασμό με την αλλοπουρινόλη για 4 εβδομάδες.Επίσης μπορεί να χορηγηθεί η Αμφοτερικίνη Β στα 3mgkgΣΒ ενδοφλέβια κάθε 48 ώρες 3 φορέςεβδομάδα για 5 τουλάχιστον συνεδρίες η οποία παρασκευάζεται σε διάλυμα ορό γλυκόζης 5% ώστε η περιεκτικότητά του σε αμφοτερικίνη Β να είναι 1mgml και χορηγείται με βραδεία έγχυση σε διάστημα 1-2 ωρών.Tέλος μπορεί να χορηγηθεί η μιλτεφοσίνη σε δόση 2mgkgάπαξ ημερησίως για 28 ημέρες σε συνδιασμό με την αλλοπουρινόλη.

     Η πρόληψη της νόσου στηρίζεται στη χρησιμοποίση των διάφορων εντομοαπωθητικών που κυκλοφορούν στο εμπόριο(περιλαίμια,αμπούλες,σπρέυ).Επίσης ιδιαίτερα αποτελεσματικά είναι τα περιλαίμια τα οποία περιέχουν δελταμεθρίνη και οι αμπούλες που περιέχουν περμεθρίνη.Οι σκύλοι που χρησιμοποιούνται ως αιμοδότες θα πρέπει να ελέγχονται συστηματικά για την αποφυγή της ιατρογενούς μετάδοσης της νόσου.Στην πρόληψη της νόσου τον τελευταίο καιρό στην Ελλάδα έχει προστεθεί και ο εμβολιασμός ο οποίος αρχίζει από την ηλικία των 6 μηνών και περιλαμβάνει 3 δόσεις σε διάστημα 3 εβδομάδων και στη συνέχεια ακολουθεί ο ετήσιος αναμνηστικός εμβολιασμός.Η εγκατάσταση της ανοσίας πραγματοποιείται 4 εβδομάδες μετά από την ολοκλήρωση του αρχικού εμβολιακού σχήματος.Επίσης πρίν τον αρχικό εμβολιασμό θα πρέπει να ελέγχεται το ζώο και εφόσον είναι αρνητικό το αποτέλεσμα να πραγματοποιείται ο εμβολιασμός.Σημαντικό είναι να αναφέρουμε ότι ο εμβολιασμός έναντι της λεισμανίωσης πρέπει να απέχει απο τους άλλους εμβολιασμούς τουλάχιστον δύο εβδομαδες.

       Συμπερασματικά η λεισμανίωση έιναι ένα σοβαρό νόσημα το οποίο εάν γίνει η κατάλληλη πρόληψη,οι απαραίτητες αιματολογικές εξετάσεις κάθε εξάμηνο και ο εμβολιασμός τότε μπορούμε να μειώσουμε αισθητά τον κίνδυνο μόλυνσης του ζώου.Στην περίπτωση που το ζώο μολυνθεί τότε με την έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία μπορουμε να του εξασφαλίσουμε μια καλή ποιότητα ζωής.

                         ΠΗΓΕΣ

       CLINICAL VETERINARY ADVISOR DOGS AND CATS Etienne Cote

         ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΚΤΗΝΙΑΤΡΙΚΗΣ ΤΩΝ ΜΙΚΡΩΝ ΖΩΩΝ SAUNDERS      

       SMALL ANIMAL DERMATOLOGY MEDLEAU HNILICA

         SMALL ANIMAL INTERNAL MEDICINE NELSON COUTO